مدیریت کسب و کار

تاریخچه MBA

MBA در خارج از کشور قدمتی حدودا" 80 ساله دارد و به نظر می‌رسد که در Wharton Business School وابسته به دانشگاه پنسیلوانیا متولد شده باشد. گسترش سریع این رشته در سال‌های دهه 60 و 70 میلادی منجر به این شد که در ایران نیز در دهه 70 میلادی مرکزی تحت عنوان ‌‌ ‌IC‌‌MS و با همکاری دانشگاه هاروارد راه اندازی شود که بعد از انقلاب منحل گردید. این مرکز علیرغم اینکه تنها دو دوره فارغ التحصیل ارائه کرد لیکن نوستالژی ناشی از آن هنوز در اذهان بخش‌های مدیریتی برجسته کشور باقی است.

دومین گام در این راستا توسط سازمان مدیریت صنعتی برداشته شد که در اواخر دهه 60 شمسی اقدام به راه‌اندازی دوره مدیریت اجرایی Executive MBA  نمود لیکن به دلیل عدم تبلیغات مناسب و نیز شرایط دشوار ورود جای چندانی در میان فارغ التحصیلان جدید باز نکرد. سرانجام در اول دهه 80 شمسی دانشگاه صنعتی شریف به اتکای وجهه منحصر به فرد خود اقدام به راه اندازی این رشته با توجه به نیاز شدید کشور نمود. علی‌رغم این تلاش‌ها، هنوز تا رسیدن به کشورهای توسعه یافته و حتی بسیاری از کشورهای در حال توسعه راه درازی در پیش رو داریم. MBA  امروزه یکی از معیارهای رشد کشورها محسوب می‌شود.

تعریف و هدف

دوره کارشناسی ارشد مدیریت ( MBA ) به منظور پرورش مدیران کارآمد برای اداره سازمان‌های اقتصادی - اجتماعی، تولیدی و خدماتی طراحی شده است. هدف این دوره پذیرش فارغ التحصیلان دوره‌های کارشناسی در رشته‌های مختلف به خصوص رشته‌‌های فنی و مهندسی و پرورش افرادی است که قادر باشند در زمینه‌های ذیل انجام وظیفه نمایند:

• اداره و راهبری مؤثر و کارآمد سازمان یا یک بخش تخصصی نظیر بخش‌های تولیدی، بازاریابی و فروش، اطلاعات و مالی.
• ایجاد تحول در یک بخش تخصصی سازمان.
• طراحی، هدایت و رهبری تحول در کل سازمان پس از کسب تجارب عملی در مدیریت.
• کارآفرینی با ایجاد فعالیت‌های جدید در درون سازمان و یا ایجاد سازمان‌های جدید.
• ارائه خدمات مشاوره‌ای و مطالعاتی در زمینه‌های مزبور به مدیران سازمان‌های اقتصادی و اجتماعی.

افرادی‌ که در این دوره پذیرفته می‌شوند، حداقل دوره کارشناسی را در یکی از رشته‌های دانشگاهی گذارنده و با حوزه تخصصی دوره کارشناسی آشنائی پیدا کرده‌اند. این افراد پس از فراگرفتن دانش مدیریت و تمرین مهارت‌های مدیریتی در این دوره ( مدیریت سازمان ) ، نیروهای ارزنده‌ای خواهند شد که می‌توانند با ترکیب دانش تخصصی و مدیریتی خود در جهت تحقق هدف‌های بالا نقش مهمی در بهبود مدیریت جامعه ایفا نمایند.

زمینه‌های فعالیت رشته مدیریت کسب و کار MBA

فارغ التحصیلان این دوره با فراگیری دانش و فنون مدیریت قادر خواهند بود در زمینه‌های ذیل فعالیت نمایند:

• اداره امور واحدهای ستادی سازمان‌های تولیدی و اجتماعی در جهت کمک به مدیران این سازمان‌ها برای اداره مؤثرتر سازمان‌های خود.
• اداره و راهبری مؤثر و کارآمد یک سازمان یا یک بخش تخصصی نظیر بخش‌های تولید، تحقیق وتوسعه، مالی، فروش، پرسنلی و اطلاعات.
• ایجاد تحول در یک بخش تخصصی سازمان با تجدید تشکیلات، رویه‌ها و شیوه‌های اداری آن بخش.
• کارآفرینی دریک سازمان برای شروع فعالیت‌های جدید یا ایجاد و اداره سازمان‌های جدید.
• طراحی تحول درکل یک سازمان و رهبری و هدایت تحولات کلی بعد از کسب تجربیات مدیریتی.

توسعه کشور و ارتقاء استاندارد زندگی در آن مستلزم بهبود و ارتقاء کیفیت مدیریت در سازمان‌های اقتصادی و اجتماعی است. با بهبود مدیریت است که می‌توان بهره‌وری را افزایش داد و از ظرفیت‌ها و امکانات موجود، کالا و خدمات بیشتری را تولید نمود و ظرفیت‌های زیادتری را بوجود آورد.
بهبود مدیریت نیز مستلزم آگاهی و تسلط به دانش مدیریت است. امروزه مدیریت به عنوان یکی از شاخه‌های معرفت بشری پیشرفت زیادی نموده است و آموزش و تحقیق در زمینه آن گسترش فراوانی یافته است. باتوجه به اهمیت مدیریت در رشد و ارتقاء سازمان‌ها و جوامع، نظام‌های آموزش عالی کشورها آموزش و تحقیق در حوزه مدیریت را از نظر کیفی و کمی به سرعت توسعه داده‌اند.
یکی از زمینه‌های بارز توسعه آموزش مدیریت ایجاد رشته کارشناسی ارشد مدیریت ( MBA ) درکشورهای مختلف جهان است. این رشته به سرعت نخست در امریکا و کشورهای صنعتی و سپس در کشورهای در حال توسعه، گسترش یافته است.
فارغ التحصیلان دوره‌های کارشناسی و مخصوصاً فارغ التحصیلان دوره‌های فنی ومهندسی وارد این دوره شده و دریک آموزش فشرده و پرکار به فراگیری دانش و فنون مدیریت می‌پردازند. ترکیب دانش تخصصی دوره کارشناسی و آگاهی و تسلط به دانش و فنون مدیریت در دوره کارشناسی ارشد، از فارغ التحصیلان این دوره مدیران کارآمد و مؤثری می‌سازد که درافزایش کارآئی و رشد سازمان‌های اقتصادی - اجتماعی تاثیر بسزایی دارند. به خاطر کسب همین توانائی‌هاست که در سه دهه اخیر دوره‌های MBA درکشورهای مختلف جهان به سرعت گسترش یافته و تنها در کشور آمریکا حدود 700 موسسه آموزش عالی این دوره را ارائه می‌دهند.